Ομιλία παραχώρησε ο Κοινοβουλευτικός Εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής Μιχάλης Κατρίνης στο Συνέδριο του Economist (Θεσσαλονίκη) για τη Διαχείριση Φυσικών Καταστροφών, στη θεματική ενότητα «Πολιτική Προστασία το 2023 και μετά: Προτεραιότητες και Ευθύνες».
Αναφορικά με τις πρόσφατες φυσικές καταστροφές στη χώρα τόνισε:
Για την Ελλάδα, η τρομακτική εμπειρία που ζήσαμε πρόσφατα με τις πυρκαγιές στη Ρόδο, στον Έβρο και σε άλλες περιοχές, καθώς και με τις πλημμύρες στη Θεσσαλία, αποτελεί μια πολύ σοβαρή κλιμάκωση των φαινομένων που συνδέονται με την Κλιματική Αλλαγή. Μια ολόκληρη περιφέρεια, όπως η Θεσσαλία, βίωσε το μεγαλύτερο πλημμυρικό φαινόμενο της ιστορίας μας που προκάλεσε ανυπολόγιστη καταστροφή σε υποδομές, σπίτια και καλλιέργειες, ανθρώπινα θύματα και αλλαγή της γεωγραφίας της περιοχής.
Σε ό,τι αφορά τις πυρκαγιές, οι ποιοτικές διαφορές των πυρκαγιών του 2023 σε σχέση με προηγούμενες είναι πολύ σημαντικές. Για πρώτη φορά κάηκαν τόσες πολλές προστατευόμενες περιοχές και για πρώτη φορά έχουν επηρεαστεί τόσα αρχέγονα δασικά οικοσυστήματα-όπως το δάσος της Δαδιάς -που παρουσιάζουν τεράστιες δυσκολίες στη φυσική τους αποκατάσταση.
Σε ό,τι αφορά το σύστημα της Πολιτικής Προστασίας στην Ελλάδα ανέφερε:
Τα φετινά καταστροφικά συμβάντα στη χώρα μας, ανέδειξαν για μία ακόμα φορά την ανάγκη αναθεώρησης του συστήματος πολιτικής προστασίας που εφαρμόζεται.
Ο νόμος 4662 του 2020 δημιούργησε δυστυχώς ένα υπερσυγκεντρωτικό και πολυδαίδαλο σύστημα διοίκησης. Χρειάζονται διακριτές αρμοδιότητες και ευθύνες μεταξύ των φορέων που εμπλέκονται στην Πολιτική Προστασία, ώστε να υπάρχει διαφάνεια και λογοδοσία, αλλά και να διευκολύνεται η προσπάθεια να αντιμετωπιστεί μια κρίση στο πεδίο.
Χρειάζεται να δοθούν περισσότερες αρμοδιότητες, μέσα και πόροι στην αυτοδιοίκηση, να αξιοποιηθεί στο μέγιστο βαθμό το εξειδικευμένο προσωπικό, αλλά και οι βέλτιστες διεθνείς πρακτικές, επενδύοντας στην καινοτομία και την έρευνα, όπως άλλωστε είναι και η κατεύθυνση της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Είναι ιδιαίτερα κρίσιμο να δοθεί έμφαση στην ευαισθητοποίηση, την ετοιμότητα και την ουσιαστική εμπλοκή των πολιτών, μέσω του εθελοντισμού, με προγράμματα εκπαίδευσης και ενημέρωσης, ώστε οι τοπικές κοινότητες να δρουν αποτελεσματικότερα.
Ως ΠΑΣΟΚ είχαμε έγκαιρα προτείνει τη δημιουργία ενός Υπουργείου Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας. Η κυβέρνηση υιοθέτησε την πρότασή μας, χωρίς όμως αυτό το Υπουργείο να ενισχυθεί επαρκώς με αρμοδιότητες, πόρους και ανθρώπινο δυναμικό.
Σε σχέση με την έμφαση που πρέπει να δοθεί στην πρόληψη επισήμανε:
Όλες οι μελέτες του ΟΗΕ και των άλλων διεθνών οργανισμών στέλνουν εδώ και πολύ καιρό ισχυρά μηνύματα αφύπνισης και καλούν σε προετοιμασία και δράσεις. Η έμφαση δίνεται στην πρόληψη, την ετοιμότητα και την ενίσχυση της ανθεκτικότητας στις φυσικές καταστροφές. Το Πλαίσιο Sendai του ΟΗΕ, η Διεθνής Στρατηγική για τη Μείωση των Καταστροφών (ISDR) και η Παγκόσμια Πλατφόρμα για τη Μείωση Κινδύνου Καταστροφών υπηρετούν αυτούς τους στόχους.
Για το ρόλο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και την διάθεση μέσων και πόρων για την αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών ανέφερε:
Η Ελλάδα, ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει συμβάλλει στη διαμόρφωση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Πολιτικής Προστασίας για την πυρόσβεση. Η Ευρώπη, μετά από τις φωτιές στην Πορτογαλία το 2017, συνειδητοποίησε την ουσιαστική αδυναμία της να προσφέρει βοήθεια και προχώρησε στη δημιουργία του μηχανισμού RescEU. Εισηγητής τότε από την πλευρά του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ήταν ο σημερινός πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Νίκος Ανδρουλάκης.
Ένα πολύ σημαντικό ζήτημα είναι το ζήτημα των πόρων για την πρόληψη, την αντιμετώπιση και την αποκατάσταση των φυσικών καταστροφών.
Η Πρόεδρος Φον ντερ Λάιεν ανακοίνωσε την εκκίνηση μιας διαδικασίας ώστε η Ελλάδα να κινητοποιήσει ροές 2,2 δις ευρώ για την αποκατάσταση των καταστροφών στη Θεσσαλία.
Σημαντική η ανακοίνωση, αλλά αναδεικνύει την ανάγκη η Ευρώπη να προχωρήσει τόσο στην αύξηση των πόρων του Ταμείου Αλληλεγγύης, όσο και στη δημιουργία ενός ξεχωριστού ταμείου που θα συνδράμει στην αποκατάσταση των καταστροφών λόγω της Κλιματικής Κρίσης.
Πολύ σημαντική είναι στην παρούσα φάση η ανάγκη αναθεώρησης από την Ελλάδα του προγράμματος του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, ώστε να ενταχθούν ή να επανενταχθούν έργα που συμβάλουν στην πρόληψη των πλημμυρικών φαινομένων.
Γιατί το ζήτημα, μέσα από τέτοια εργαλεία, δεν είναι να δημιουργούμε ανθεκτικές ελίτ, αλλά ανθεκτικές οικονομίες και κοινωνίες απέναντι στους κινδύνους της Κλιματικής Κρίσης. Κινδύνους που είναι ισχυρότεροι για τους πιο ευάλωτους, κατανέμονται άνισα και αλλάζουν δραματικά τις ζωές μας. Και είναι στο χέρι μας να αποτρέψουμε αυτή την εξέλιξη, για το παρόν και το μέλλον του τόπου μας.