Με συνοπτικές διαδικασίες και δεδομένου ότι το εκλογικό αποτέλεσμα της 21ης Μαΐου με τη σαρωτική επικράτηση της Νέας Δημοκρατίας δεν δίνει περιθώρια για καθυστερήσεις, η χώρα εισέρχεται σε δεύτερη προεκλογική περίοδο, η οποία ξεκινά από την επόμενη εβδομάδα με χρονικό ορίζοντα την Κυριακή 25 Ιουνίου οπότε και πάλι οι πολίτες θα κληθούν να ψηφίσουν με το εκλογικό σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής – αυτή τη φορά – που δίνει κλιμακωτό μπόνους εδρών στο πρώτο κόμμα και συνεπώς τη δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης.
Ο πρωθυπουργός παρέδωσε τη διερευνητική εντολή για τον σχηματισμό κυβέρνησης χθες στις 17:00 το απόγευμα τηλεφωνικά στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας, αφού είχε ολοκληρώσει ένα κύκλο τηλεφωνικών συνομιλιών με όλους τους πολιτικούς αρχηγούς. Στις επαφές που είχε με τον Πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα, τον Πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ Νίκο Ανδρουλάκη, τον Γενικό Γραμματέα του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα και τον Πρόεδρο της Ελληνικής Λύσης Κυριάκο Βελόπουλο ο πρωθυπουργός εξήγησε το προφανές, ότι η λαϊκή εντολή είναι τέτοια που αυτόματα οδηγεί το πολιτικό σύστημα σε δεύτερες κάλπες, προσθέτοντας ότι η κυβέρνηση θα προτείνει την επίσπευση της σύγκλησης και διάλυσης της νέας Βουλής, ώστε να διεξαχθούν βουλευτικές εκλογές στις 25 Ιουνίου.
Σήμερα, αναμένεται στις 11:00 ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας να μεταβεί στο Προεδρικό Μέγαρο για να παραλάβει τη δεύτερη διερευνητική εντολή από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, με βάση τις διατάξεις του άρθρου 37 παρ. 2 του Συντάγματος, την οποία σύμφωνα με πληροφορίες δεν θα αξιοποιήσει και θα την επιστρέψει πάραυτα. Το επόμενο ραντεβού της κας Κατερίνας Σακελλαροπούλου θα είναι με τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ, Νίκο Ανδρουλάκη για να του παραδώσει την τρίτη διερευνητική εντολή, την οποία αναμένεται να επιστρέψει με τη σειρά του, καθώς οι εκλογικοί συσχετισμοί είναι τέτοιοι που δεν επιτρέπουν καθυστερήσεις.
Στη συνέχεια η Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων για μια ύστατη προσπάθεια σχηματισμού κυβέρνησης. Με την αδυναμία αυτής ορίζεται υπηρεσιακή κυβέρνηση με την κα Σακελλαροπούλου να αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό Κυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές.
Το χρονοδιάγραμμα
Την Κυριακή 28 Μαΐου αναμένεται η ορκωμοσία της νέας Βουλής, η οποία προέκυψε από την κάλπη της απλής αναλογικής
Τη Δευτέρα 29 Μαΐου θα γίνει η εκλογή του προεδρείου
Την Τρίτη 30 Μαΐου η διάλυσή της, ανοίγοντας τον δρόμο για τη διενέργεια νέων εκλογών στις 25 Ιουνίου.
Η υπηρεσιακή κυβέρνηση
Η υπηρεσιακή κυβέρνηση που θα προκύψει θα έχει ως επικεφαλής έναν δικαστή και θα είναι στα πρότυπα των υπηρεσιακών κυβερνήσεων Παναγιώτη Πικραμμένου και Βασιλικής Θάνου. Συνεπώς ένας από τους προέδρους των τριών Ανωτάτων Δικαστηρίων της χώρας, θα ηγηθεί βάσει συντάγματος, της υπηρεσιακής κυβέρνησης.
Οι 3 υποψήφιοι υπηρεσιακοί πρωθυπουργοί:
- Μαρία Γεωργίου πρόεδρος του Αρείου Πάγου (επιλέχθηκε το 2021 εισήχθη στο σώμα το 1983)
- Ευαγγελία Νίκα πρόεδρος του Συμβουλίου Επικρατείας (επιλέχθηκε το 2022 εισήχθη στο σώμα το 1983)
- Ιωάννης Σαλμάς πρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου( επιλέχθηκε τον Νοέμβριο του 2019 εισήχθη στο σώμα το 1987)
Τι ορίζει το Σύνταγμα
Όλα αυτά τα ορίζει το άρθρο 37 του Συντάγματος, το οποίο δεν θέτει περιορισμούς αρχαιότητας ή άλλες προϋποθέσεις για το ποιος από τους 3 προέδρους θα αναλάβει την ευθύνη της υπηρεσιακής κυβέρνησης. Μάλιστα αυτή η επιλογή ανήκει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, όπως σαφώς διατυπώνεται στο άρθρο 37 εδάφιο 3.
Τι αναφέρει το άρθρο 37 για τον Διορισμό Πρωθυπουργού και Κυβέρνησης
- O Πρόεδρος της Δημοκρατίας διορίζει τον Πρωθυπουργό και, με πρότασή του, διορίζει και παύει τα λοιπά μέλη της Kυβέρνησης και τους Yφυπουργούς.
- Πρωθυπουργός διορίζεται ο αρχηγός του κόμματος το οποίο διαθέτει στη Bουλή την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών. Aν κανένα κόμμα δεν διαθέτει την απόλυτη πλειοψηφία, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρέχει στον αρχηγό του κόμματος που διαθέτει τη σχετική πλειοψηφία διερευνητική εντολή για να διακριβωθεί η δυνατότητα σχηματισμού Kυβέρνησης που να απολαμβάνει την εμπιστοσύνη της Bουλής.
- Aν δεν διαπιστωθεί αυτή η δυνατότητα, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίαςπαρέχει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του δεύτερου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος και εάν δεν τελεσφορήσει και αυτή, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει διερευνητική εντολή στον αρχηγό του τρίτου σε κοινοβουλευτική δύναμη κόμματος. Kάθε διερευνητική εντολή ισχύει για τρεις ημέρες. Aν οι διερευνητικές εντολές δεν τελεσφορήσουν, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καλεί τους αρχηγούς των κομμάτων και, αν επιβεβαιωθεί η αδυναμία σχηματισμού Kυβέρνησης που να έχει την εμπιστοσύνη της Bουλής, επιδιώκει το σχηματισμό Kυβέρνησης από όλα τα κόμματα της Bουλής για τη διενέργεια εκλογών καισε περίπτωση αποτυχίας αναθέτει στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Eπικρατείας ή του Aρείου Πάγου ή του Eλεγκτικού Συνεδρίου το σχηματισμό Kυβέρνησης, όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, για να διενεργήσει εκλογές, και διαλύει τη Bουλή.
- Στις περιπτώσεις κατά τις οποίες ανατίθεται, σύμφωνα με τις προηγούμενες παραγράφους, εντολή σχηματισμού Kυβέρνησης ή διερευνητική εντολή σε αρχηγό κόμματος, αν το κόμμα δεν έχει αρχηγό ή εκπρόσωπο, ή αν ο αρχηγός ή ο εκπρόσωπός του δεν έχει εκλεγεί βουλευτής, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δίνει την εντολή σ’ αυτόν που προτείνει η κοινοβουλευτική ομάδα του κόμματος. H πρόταση για την ανάθεση εντολής γίνεται μέσα σε τρεις ημέρες από την ημέρα που ο Πρόεδρος της Bουλής ή ο αναπληρωτής του ανακοινώνει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας τη δύναμη των κομμάτων στη Bουλή η ανακοίνωση αυτή γίνεται πριν από κάθε ανάθεση εντολής.
Υπάρχει δικαίωμα άρνησης;
Όπως εξηγεί το dikastiko.gr ένα ερώτημα, που και κατά το παρελθόν έχει τεθεί, είναι η τυχόν δυνατότητα του Προέδρου ενός εκ των Ανωτάτων Δικαστηρίων, που καλείται να σχηματίσει κυβέρνηση, να αποποιηθεί τη σχετική πρόταση. Κατά την κρατούσα άποψη, η αποδοχή της εντολής από τον ανώτατο δικαστικό λειτουργό συνιστά υπηρεσιακό καθήκον που του επιβάλλεται από το Σύνταγμα. Η ιδιάζουσα κατάσταση της ανάθεσης της ανάθεσης της πρωθυπουργίας της υπηρεσιακής κυβέρνησης σε δικαστικό λειτουργό έγκειται στο ότι αυτή διενεργείται μέσα σε κλίμα πολιτικής έντασης (αφού έχει προηγηθεί μια σειρά ατελέσφορων διερευνητικών εντολών και προσπαθειών συγκρότησης κυβέρνησης) και κατά συνέπεια αναλαμβάνει υπό αυτές τις συνθήκες την οργάνωση και την ομαλή διεξαγωγή των εκλογών.