Μέσα από την ιστοσελίδα του, o Γιάνης Βαρουφάκης, αλλά και την αντίστοιχη της ευρωπαϊκής κίνησης, ο πρώην υπ. Οικoνομικών αναρτά κείμενο του ιδίου του Αμερικανού οικονομολόγου Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ με το οποίο τοποθετείται σχετικά με το περίφημο Plan X, που θα έμπαινε σε εφαρμογή σε περίπτωση Grexit αν ναυαγούσαν όλες οι διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς, δίνοντας μάλιστα περισσότερες λεπτομέρειες και διευκρινήσεις.
Διαβάζοντας το κείμενο καταλαβαίνει κανείς τι σκέφτονταν οι δύο (ο Γκάλμπρεϊθ είναι ακόμη στενός συνεργάτης του κ. Βαρουφάκη και ιδρυτικό στέλεχος του DiEM25) σε περίπτωση που περνούσαμε το χείλος του γκρεμού. Βέβαια κάτι τέτοιο δεν θα έμπαινε τελικά σε εφαρμογή μετά την παραίτηση Βαρουφάκη όταν και διαφαινόταν η οριστική συμφωνία που ήρθε στη Σύνοδο Κορυφής του περασμένου Ιουλίου.
Σε κάθε περίπτωση μπορεί κανείς να αντιληφθεί πως ο Γιάνης Βαρουφάκης είχε εναλλακτικό σχέδιο αν δεν απέδιδαν καρπούς οι διαπραγματεύσεις του που πυροδοτούσαν αλυσιδωτές αντιδράσεις εντός Ευρωζώνης. Το εναλλακτικό πλάνο, όπως αναφέρει ο ίδιος ο επικεφαλής του DiEM25, είναι κάτι που δεν έμενε "κρυφό" πριν από μερικούς μήνες στους "κόλπους" της κυβέρνησης.
Τα Tweets με τα οποία αντέδρασε ο κ. Βαρουφάκης χθες και η απάντηση στο Μαξίμου:
Ο κ. Βαρουφάκης αφήνει να εννοηθεί πως οποιοδήποτε σχέδιο επεξεργαζόταν ήταν σε γνώση του Έλληνα πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα.
Οι κ.κ. Παππάς και Κοτζιάς με δηλώσεις τους στην ΕΡΤ, είχαν κατηγορήσει τον πρώην υπουργό πως ζητούσε από τον Αλέξη Τσίπρα να συνεχίσει το πρόγραμμα Σαμαρά για να μη "φορτωθεί" πάνω του, έναν επώδυνο συμβιβασμό. Κάτι που όμως δεν συνάδει με το εναλλακτικό πλάνο που είχε στο "συρτάρι".
"Όταν ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας μιλούσε για έξοδο από το ευρώ, όταν η Τράπεζα της Ελλάδος είχε plan B, δεν θα είχε το υπουργείο Οικονομικών;", δήλωσε ακόμα ο Γ. Βαρουφάκης στον Ρ/Σ του Real, απαντώντας στις αιτιάσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ περί "εξεταστικής".
Πώς αντέδρασε ο Γ. Βαρουφάκης μετά την νίκη του ΟΧΙ: "Λίγες ώρες αργότερα και μετά τη συνάντηση με τον Αλέξη Τσίπρα, καταλάβαμε πως η κυβέρνηση ήταν έτοιμη να πετάξει λευκή πετσέτα. Μετά την αποτυχία του να αποτρέψει τον κ. Τσίπρα, ο Γ. Βαρουφάκης υπέγραψε την επιστολή παραίτησης του τις πρώτες πρωινές ώρες της 6ης Ιουλίου.
Αναγνωρίζοντας την καμπάνια της τρόικας για να τον κάνει να παραιτηθεί και να αντικατασταθεί από έναν υπουργό που θα ήθελε να υπογράψει τα χαρτιά της "υποταγής", η ανακοίνωση Βαρουφάκη έκλεινε ως εξής: "Και θα πρέπει να "φοράω" το απεχθές δημιούργημα των δανειστών με υπερηφάνεια", ανέφερε η χθεσινή ανακοίνωση του DiEM25.
Ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ, δεν έκρυβε πάντως την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι το Σχέδιο Β δεν εφαρμόστηκε.
"Πραγματοποιήθηκε μια συνάντηση υψηλού επιπέδου για το ζήτημα, ο πρωθυπουργός δεν ζήτησε ενημέρωση από μας και η εργασία επί του θέματος τερματίστηκε με την υποβολή ενός εκτενούς υπομνήματος στις αρχές Μαΐου", σημείωνε ακριβώς πριν από ένα χρόνο σε συνέντευξη του στο Spiegel.
Το περίφημο Plan X
Γράφει σήμερα ο Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ στο diem25.org:
"Οι σχέσεις μου με την Ελλάδα ξεκινούν από τη σχέση του πατέρα μου με τον Ανδρέα Παπανδρέου. Στην Αθήνα ήρθα το 2010 για να βοηθήσω τον Γιώργο Παπανδρέου σε μια δύσκολη στιγμή. Γνώρισα τον Γιάνη Βαρουφάκη το 2011 και είχαμε κοινές δημοσιεύσεις στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Austin, αρχής γενομένης το 2013.
Εκείνη την εποχή είχα και τις πρώτες επαφές μου με τον κ. Τσίπρα και ανέπτυξα φιλική σχέση με τον ίδιο και τον κύκλο του. Εμβαθύναμε σε αυτές τις σχέσεις μιλώντας για την ελληνική κρίση και την κρίση χρέους της Ευρωζώνης. Έτσι, έφτασα και στην εθελοντική βοήθεια που παρείχα στο υπουργείο Οικονομικών της χώρας, μέχρι τις αρχές του Ιουλίου του 2015.
Από την αρχή ξέραμε πως για τον ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν πολύ δύσκολο να πείσει τους δανειστές. Ήταν δύσκολο να τους πείσει να τροποποιήσουν ένα πρόγραμμα που ήταν ήδη αποτυχημένο για τη χώρα που δημιουργήθηκε όχι για να σώσει την Ελλάδα αλλά για να σώσει τις Γερμανικές και Γαλλικές τράπεζες.
Έτσι, η αποστολή του υπουργείου ήταν πολιτική και διπλωματική και ο δικός μου ρόλος ήταν κυρίως συνεπικουρικός μέσα από δημόσιες ομιλίες και κείμενα - μελέτες μου. Μπορούσα να βοηθήσω στον τομέα των δημοσιεύσεων στον διεθνή Τύπο και να διευκολύνω στις συνομιλίες με τις ΗΠΑ.
Το Welcome to the Poisoned Chalice (Yale, 2016) είναι μια συλλογή με κείμενα και μελέτες που είχα εκπονήσει εκείνη την εποχή. Παράλληλα, αφηγούμαι την εμπειρία μου από την συμπόρευση μου με τον ΣΥΡΙΖΑ εκείνης της περιόδου του 2015.
Το εναλλακτικό πλάνο σχεδιάστηκε τον Μάρτιο του 2015, όταν και με ρώτησε ο κ. Βαρουφάκης αν μπορούμε να κάνουμε κάτι τέτοιο. Ο τότε υπουργός μου ζήτησε μια εναλλακτική σε περίπτωση που έβγαζαν τη χώρα εκτός ευρώ. Ξέραμε πως η διαπραγμάτευση θα κλιμακωνόταν και οι πιέσεις θα αυξάνονταν μέχρι το τέλος του Ιουνίου.
Αλλά δεν ξέραμε τι μορφή θα έπαιρναν αυτές οι πιέσεις. Ήταν απαραίτητο να ήμασταν προετοιμασμένοι για το χειρότερο. Μαζί, με τη βοήθεια μιας μικρής ομάδας δουλέψαμε για έξι εβδομάδες πάνω σε ένα πλάνο και καταθέσαμε υπόμνημα, το "Plan X ", τις πρώτες ημέρες του Μαΐου.
Η μελέτη μας βασίστηκε στις γνώσεις μας, στις έρευνες μας, στην εμπειρία μας από την ελληνική κρίση χρέους, σε συνομιλίες μας με διεθνείς οικονομολόγους, και σε ιδιωτικές συζητήσεις μας με διαφορετικούς φορείς.
Παρουσιάζαμε μια σειρά προτάσεων λύσεων αντιμετώπισης της απόλυτης κρίσης ενώ αναπτύσσαμε και τα πιθανά προβλήματα που να ανέκυπταν.
Γνωρίζαμε ότι τα πράγματα για την Ελλάδα θα ήταν πάρα πολύ δύσκολα αν αναγκαζόταν να φύγει από την ευρωζώνη καθώς και τους κινδύνους που θα αντιμετωπίζαμε αν δημοσιευόταν στο κοινό η δουλεία μας εκείνους τους μήνες.
Γι' αυτό και εργαστήκαμε ήσυχα, κυρίως μακριά από την Αθήνα. Το κύριο μέρος της ελληνικής κυβέρνησης και του υπουργείου, δεν είχε ανάμειξη.
Τα ζητήματα που σχετίζονταν με με μια αναγκαστική έξοδο από το ευρώ ήταν τρομακτικά:
Είχαν να κάνουν με την έννομη σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη δημιουργία και τη διαχείριση μιας νέας κεντρικής τράπεζας και τους μηχανισμούς για την παροχή ικανής ρευστότητας σε σύντομο χρονικό διάστημα, με πιθανή εξωτερική υποστήριξη για το νέο νόμισμα, με τη μετατροπή των τραπεζικών καταθέσεων και των ιδιωτικών χρεών, με τις αναγκαίες κινήσεις για να διασφαλιστεί η επάρκεια σε προμήθειες πρώτης ανάγκης όπως τρόφιμα, καύσιμα και φάρμακα.
Δεν μπορούσαμε να ξέρουμε πώς θα αντιδρούσε η ελληνική και διεθνείς πολιτική σκηνή. Η δουλειά μας ήταν να θέσουμε αυτό το πλάνο σε αξιολόγηση. Δεν ήταν η αποστολή μας να κάνουμε συστάσεις, όπως και δεν κάναμε. Ήταν προετοιμασία για το χειρότερο σενάριο.
Στο τέλος της ημέρας ο Γιάνης Βαρουφάκης παρουσίασε το σχέδιο στον Έλληνα πρωθυπουργό και ο κ. Τσίπρας πήρε την απόφαση που όλοι ξέρουμε. Έφυγα από την Ελλάδα στις 7 Ιουλίου του 2015 με μεικτά συναισθήματα. Από τη μια ήθελα μια καλύτερη συμφωνία για την Ελλάδα, μια μεγαλύτερη ενίσχυση από τους φίλους της χώρας, για μια πιο διαλλακτική στάση από τους δανειστές. Από την άλλη, αισθάνθηκα υπερήφανος που παρείχα τις υπηρεσίες μου για έναν τόσο καλό σκοπό. Ο φίλος μου, Γιάνης Βαρουφάκης, ολοκλήρωσε τη θητεία του με υπεύθυνο και άριστο τρόπο".
Τι προέβλεπε το Σχέδιο:
Κήρυξη κατάστασης έκτακτης ανάγκης, κατά τη διάρκεια της οποίας η Τράπεζα της Ελλάδος θα έπρεπε να εθνικοποιηθεί είτε μέσω προεδρικού διατάγματος, είτε μέσω Γενικής Συνέλευσης. Για την εισαγωγή νέου νομίσματος θα έπρεπε να τροποποιηθεί και το καταστατικό της ΤτΕ.
Για την αποτροπή συμψηφισμού των καταθέσεων με τον ELA, οι τράπεζες θα εθνικοποιούνταν αμέσως, θα ανακεφαλαιοποιούνταν σε Νέα Δραχμή και θα έμεναν κλειστές για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα, μέχρι τη μετατροπή του νομίσματος. Για την κάλυψη μισθών και συντάξεων θα έπρεπε να εκτυπωθούν άμεσα υποσχετικές.
Κατά τη διαδικασία μετάβασης στο νέο νόμισμα, υπεύθυνοι για τη δημόσια τάξη, την ασφάλεια και τις προμήθειες θα ήταν οι υπουργοί Άμυνας και Εσωτερικών. Θα ήταν αναγκαίο να υπάρξει έλεγχος και εξοικονόμηση στις προμήθειες καυσίμων, ενώ οι υπάλληλοι που στελεχώνουν σημαντικούς δημόσιους οργανισμούς (σχολεία, νοσοκομεία, αστυνομία), θα έπρεπε να επιστρατευθούν.
Κατόπιν θα έπρεπε να ακολουθήσει διάγγελμα του πρωθυπουργού που θα ανακοίνωνε τη μετάβαση στο νέο νόμισμα και εντολή για εκτύπωση νέων χαρτονομισμάτων.