Περίπου το 60 τοις εκατό του καφέ που παράγεται παγκοσμίως αντιπροσωπεύει η ποικιλία καφέ arabica. Μια νέα γονιδιακή μελέτη αποκαλύπτει το πότε και πού έκανε την εμφάνιση του το φυτό το φυτό από το οποίο προέρχεται αυτός ο καφές. Το φυτό Coffea arabica εμφανίστηκε σύμφωνα με τη μελέτη πριν από περίπου 600 χιλιάδες έτη στα δάση της Αιθιοπίας. 

Το φυτό δηλαδή έκανε την εμφάνιση του περίπου 300 χιλιάδες χρόνια πριν κάνει την εμφάνιση του το ανθρώπινο είδος που καταναλώνει τον καρπό του φυτού δηλαδή εμείς.

Με δημοσίευση της στην επιθεώρηση «Nature Genetics» ερευνητική ομάδα αναφέρει ότι μελέτη αποκλείει την πιθανότητα η Coffea arabica να αποτελεί προϊόν επιλεκτικής καλλιέργειας από πρώιμους αγρότες. 

Αντίθετα ήταν το αποτέλεσμα του φυσικού ζευγαρώματος δύο μητρικών της ποικιλίας ειδών καφέ, του Coffea canephora και του Coffea eugenioides.

«Με άλλα λόγια, η διασταύρωση που δημιούργησε το arabica δεν ήταν κάτι που έκαναν οι άνθρωποι», ανέφερε ο καθηγητής Βίκτορ Άλμπερτ του Πανεπιστημίου του Μπάφαλο, ένας από τους επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας.

Τα ευρήματα της μελέτης προσθέτουν ένα ακόμη κομμάτι στο παζλ της ιστορίας του καφέ. Σύμφωνα με τη πιο δημοφιλή ιστορία για τον καφέ η δυνατότητα των κόκκων των φυτών του καφέ να γίνουν το απολαυστικό ρόφημα που όλοι γνωρίζουμε εντοπίστηκε για πρώτη φορά πριν από περισσότερα από χίλια χρόνια από έναν Αιθίοπα βοσκό κατσίκας ονόματι Kaldi όταν οι κατσίκες του μετά την κατανάλωση των κόκκων από τα καφεόδεντρα άλλαξαν συμπεριφορά και απέκτησαν ξαφνικά πιο έντονη ενεργητικότητα ενώ έγιναν πιο θορυβώδεις.

Ο βοσκός πρόσφερε αυτά τα «αναζωογονητικά μούρα» σε έναν μοναχό ο οποίος αποδοκιμάζοντας την φαινομενικά μεθυστική δράση τους τα πέταξε στη φωτιά. Το άρωμα όμως των κόκκων καθώς ψήνονταν ήταν τέτοιο που άλλαξε τη γνώμη του μοναχού και έσπευσε να τους βγάλει από την φωτιά ανοίγοντας το δρόμο στην έλευση του ροφήματος.

Στη νέα έρευνα έγινε γονιδιακή ανάλυση δεκάδων σύγχρονων ποικιλιών καφέ arabica. Τα αποτελέσματα δείχνουν πώς ο πληθυσμός των φυτών κυμάνθηκε σε μέγεθος κατά τη διάρκεια πολλών χιλιάδων ετών, αντανακλώντας τα επίπεδα ενδογαμίας. Η παλαιότερη συμφόρηση πληθυσμού σημειώθηκε πριν από περίπου 29.000 γενιές  ή 610.000 χρόνια, δείχνοντας ότι το είδος αυτό πρέπει να υπήρχε σε εκείνο το χρονικό σημείο.

Μέχρι τώρα δεν ήταν σαφές πότε έλαβε χώρα το γεγονός υβριδισμού που δημιούργησε την ποικιλία arabica, με τις εκτιμήσεις να έχουν ένα τεράστιο εύρος από 10 χιλιάδες έως και 1 εκατομμύριο χρόνια πριν.

Λόγω της χαμηλής γενετικής ποικιλότητας που προέρχεται από το ιστορικό αιμομιξίας και το μικρό μέγεθος του πληθυσμού, το είδος είναι ευαίσθητο σε πολλά παράσιτα και ασθένειες και μπορεί να καλλιεργηθεί μόνο σε λίγα μέρη στον κόσμο.