Ακούμε συχνά ότι ο γάμος σκοτώνει τον έρωτα, ότι τα παιδιά σκοτώνουν τον έρωτα, ότι η ρουτίνα σκοτώνει τον έρωτα, ότι ο έρωτας πεθαίνει μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα. Ακόμη και η ψυχοθεραπεία έχει κατηγορηθεί γι’ αυτό. Τι από όλα αυτά ισχύει, τελικά, και σε ποιο βαθμό;
Σύμφωνα με τους ψυχολόγους, ο έρωτας αποτελεί μια μορφή ψύχωσης. Συνιστά μια απώλεια του ελέγχου της πραγματικότητας, που σχετίζεται με τον άλλο ως ερωτικό αντικείμενο.
«Στον έρωτα θέλουμε να καταβροχθίσουμε τον άλλον, αδιαφορώντας για το αν είναι καλά. Θέλουμε να έχουμε απόλυτη κυριαρχία πάνω στον άνθρωπο, με τον οποίο είμαστε ερωτευμένοι. Στην πορεία, αν είμαστε αρκετά ώριμοι, αρχίζουμε να θέλουμε να είναι καλά και ο ίδιος για τον εαυτό του. Από τη δικτατορία του έρωτα περνάμε στη δημοκρατία της συνύπαρξης» εξηγεί η Ασπασία Πασπάλη, ψυχολόγος, παιδοψυχολόγος Msc, Bsc, διευθύντρια ΔΙ.ΚΕ.Ψ.Υ (www.dikepsy.gr).
Στην αρχή της σχέσης, λοιπόν, ο έρωτας απογειώνει το ζευγάρι. Έχει στιγμές έντασης και πάθους. Στη χειρότερη περίπτωση αυτός ο δεσμός διαλύεται, στην καλύτερη μετουσιώνεται σταδιακά σε αγάπη.
Η κα Πασπάλη λέει: «Δεν μπορούμε να είμαστε σε status έρωτα μια ζωή. Κατά συνέπεια αναφερόμαστε στο χρονικό ενός προαναγγελθέντος θανάτου. Άρα, όσο λιγότερες προβολές κάνει κανείς, τόσο πιο ώριμα ερωτεύεται».
Τι σημαίνει ώριμος έρωτας;
Ώριμος έρωτας, επισημαίνουν οι ειδικοί, σημαίνει ότι, αυτό που ερωτευόμαστε στον άλλον, έχει να κάνει πιο πολύ με πραγματικά στοιχεία του άλλου και όχι τόσο με προβλητικά. Δηλαδή δεν προσδίδω στον άλλο ιδιότητες που θα ήθελα να έχει και μου έχουν λείψει κατά την παιδική μου ηλικία. Ο έρωτας, βέβαια, πάντα έχει στοιχεία εξιδανίκευσης.
«Οι κεραυνοβόλοι έρωτες έχουν συνήθως άσχημο τέλος και αφήνουν τις μεγαλύτερες απογοητεύσεις. Είναι σχεδόν αδύνατον ένας άνθρωπος να ανταποκριθεί στην «τελειότητα» που απαιτεί από αυτόν ο κεραυνοβολημένος. Άλλωστε, όσο πιο εύκολα ενθουσιάζεται κανείς, τόσο πιο εύκολα απογοητεύεται» μας λέει η Ασπασία Πασπάλη.
Επιπλέον είναι γεγονός ότι, η καθημερινότητα στο σπίτι, με τις δουλειές, τα παιδιά, την ανασφάλεια για το αύριο και τα οικονομικά προβλήματα, μπορεί να απομακρύνει το ζευγάρι.
Ο έρωτας στο… ντιβάνι
Συνήθως κάποιος δεν καταφεύγει σε ψυχοθεραπευτή, όταν έχει μία σχέση που τον γεμίζει, λαμβάνει την προσοχή και την φροντίδα που χρειάζεται και περνάει καλά.
Η ψυχοθεραπεία βοηθάει στο να αποδεχτεί ο άλλος την πραγματικότητα των σχέσεων, να δει τη σχέση του στις πραγματικές της διαστάσεις. Να προσαρμόσει τις απαιτήσεις από τον σύντροφο και τη σχέση σε ένα εφικτό, πραγματικό πλαίσιο.
«Να αναγνωρίσει τη δική του ευθύνη γιατί - ειδικά εδώ στην Ελλάδα - έχουμε την τάση να φταίει πάντοτε ο άλλος. Να κατανοήσει πως δεν μπορεί να αλλάξει τον άλλον, αλλά επειδή οι σχέσεις έχουν τη λειτουργία της τραμπάλας, αλλάζοντας κανείς τον εαυτό του μέσα στην ψυχοθεραπεία, αλλάζει η ισορροπία της σχέσης» λέει η κα Πασπάλη.
Είναι σημαντικό να εξελιχθούν και οι δύο σύντροφοι, για να μπορέσει να ακολουθήσει ο ένας τον άλλον.
Σε κάθε περίπτωση η ψυχοθεραπεία βοηθάει τους ανθρώπους να σχετιστούν πιο ώριμα. Είναι τόσο δύσκολα τα λεπτά νοήματα του έρωτα που και για τον ψυχοθεραπευτή απαιτείται τετραετής εκπαίδευση για να κατανοήσει τη δυναμική των σχέσεων. Για να διδαχθεί τις βασικές νεοψυχαναλυτικές θεωρίες και να κατανοήσει μέσα από αυτές καθημερινούς προβληματισμούς και αναζητήσεις των ατόμων, όπως αυτός της σεξουαλικής/συναισθηματικής σχέσης των δυο φύλων, στο ΔΙ.Κ.Ε.Ψ.Υ προσφέρεται πρόγραμμα μετεκπαίδευσης στη νεοψυχαναλυτική διάγνωση και ψυχοθεραπεία παιδιών και ενηλίκων.
«Ο σύγχρονος άνθρωπος δεν ζει με τον φόβο της πείνας, ούτε με τον φόβο των συχνών σωματικών επιθέσεων. Παρόλα αυτά εξακολουθεί να ζει μέσα στον φόβο και στον τρόμο. Εκείνο που τον φοβίζει είναι οι σχέσεις του. Όπως λέει ο Gellner, ο άνθρωπος, πλέον, δεν βρίσκεται στο έλεος των φυσικών δυνάμεων και των απρόβλεπτων συμβάντων, αλλά ίσως - περισσότερο από ποτέ άλλοτε - στο έλεος των άλλων ανθρώπων. Η ολοκλήρωση, η ευχαρίστηση και ο αυτοσεβασμός μας βρίσκεται στο έλεος των άλλων ανθρώπων και κυρίως του συμβίου μας» καταλήγει η διευθύντρια του ΔΙ.ΚΕ.ΨΥ.