Φέτος συμπληρώνονται 40 χρόνια από την ανακάλυψη του ιού HIV με την Επιστήμη να έχει κάνει άλματα στη θεραπευτική αντιμετώπισή του. Παρόλα αυτά η ανθρωπότητα απέχει από το στόχο της εξάλειψής του έως το 2030.
Μείζον ζήτημα δημόσιας υγείας παραμένει ο ιός HIV παγκοσμίως καθώς αφορά έμμεσα ή άμεσα εκατομμύρια άτομα.
Μπορεί τις τελευταίες δεκαετίες να έχει συντελεστεί σημαντική πρόοδος αλλά σημαντικοί στόχοι του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) δεν έχουν ακόμα επιτευχθεί.
Οι διακρίσεις, η ανισότητα και η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι μεταξύ των «αποτυχιών» που επέτρεψαν στον HIV να γίνει και να παραμείνει παγκόσμια κρίση υγείας. Τώρα, η λοίμωξη COVID-19 επιδεινώνει την κατάσταση καθιστώντας τη ζωή πολλών ανθρώπων που ζουν με τον ιό πιο δύσκολη.
Ο ΠΟΥ επέλεξε ως φετινό κεντρικό θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του AIDS (1η Δεκεμβρίου) το σύνθημα «Βάλτε τέλος στις Ανισότητες. Βάλτε τέλος στο AIDS», με έμφαση στα άτομα που έχουν μείνει πίσω ως προς την πρόσβαση στις θεραπείες και τη φροντίδα υγείας.
Με αφορμή την 1η Δεκεμβρίου ο ΠΟΥ καλεί τους πολιτικούς ηγέτες και τους πολίτες να συσπειρωθούν για να αντιμετωπίσουν τις ανισότητες που πυροδοτούν το AIDS και να προσεγγίσουν άτομα που επί του παρόντος δεν λαμβάνουν βασικές υπηρεσίες υγείας για τον HIV.
«Με την ελπίδα για την εξάλειψη του AIDS να έχει πληγεί σοβαρά από την πανδημία του κορωνοϊού, εστιάζουμε στην καταπολέμηση της θανατηφόρας πάθησης από την εμφάνισή της πριν από 40 χρόνια, καθώς ο πλανήτης γιορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS σήμερα Τετάρτη», αναφέρει στο μήνυμά του ο Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ, Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγέσους.
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, το 2020 ζούσαν στο πλανήτη περίπου 37.700.00 άτομα με HIV λοίμωξη και 680.000 έχασαν πέρσι τη ζωή τους λόγω επιπλοκών που σχετίζονται με τον εν λόγω ιό. Επίσης, το 2020 καταγράφηκαν 1.500.000 νέες λοιμώξεις, ενώ το 73% των πασχόντων βρίσκονταν υπό δια βίου αντιρετροϊκή αγωγή.
Μειωμένες οι νέες διαγνώσεις του HIV στην Ελλάδα
Στη χώρα μας φέτος, καταγράφεται μείωση στις νέες διαγνώσεις του ιού HIV κατά τους πρώτους δέκα μήνες του 2021, σύμφωνα με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ).
Συγκεκριμένα, μέχρι και την 31η Οκτωβρίου του 2021, έχουν καταγραφεί στον ΕΟΔΥ 19.141 περιστατικά HIV λοίμωξης (82,4% άνδρες). Από το σύνολο των ατόμων αυτών, 4.505 έχουν εμφανίσει AIDS και 11.481 βρίσκονται υπό αντιρετροϊκή αγωγή. Ο συνολικός αριθμός των θανάτων ανέρχεται στους 3.194.
Την περίοδο 1/1/21-31/10/21 διαγνώστηκαν και δηλώθηκαν στον ΕΟΔΥ 402 νέα περιστατικά HIV λοίμωξης (3,8 ανά 100.000 πληθυσμού), εκ των οποίων τα 330 (82,09%) αφορούν σε άνδρες και τα 72 (17,91%) σε γυναίκες. Οι νέες διαγνώσεις HIV ανά 100.000 πληθυσμού για την περίοδο αυτή, φαίνεται να κυμαίνονται σε χαμηλότερα επίπεδα συγκριτικά με εκείνες που δηλώθηκαν τα αντίστοιχα χρονικά διαστήματα των 10 προηγούμενων ετών.
Ωστόσο ο ΕΟΔΥ ζητά να ερμηνευθεί με προσοχή η πτωτική αυτή τάση «καθώς η εξαγωγή ασφαλέστερων συμπερασμάτων θα είναι εφικτή, αφού ολοκληρωθεί η αποστολή των δηλώσεων από τους υγειονομικούς φορείς της χώρας μέχρι το τέλος του έτους», υπογραμμίζεται σε σχετική ανακοίνωση.
Σταδιακή μείωση των νέων διαγνώσεων HIV καταγράφεται και στους χρήστες ενέσιμων εξαρτησιογόνων ουσιών, καθώς και στους άνδρες με σεξουαλικές επαφές με άνδρες (ΑΣΑ). Ωστόσο, αναφορικά με την πρώτη ομάδα (χρήστες ενέσιμων εξαρτησιογόνων ουσιών) ο αριθμός των νεοδιαγνωσθέντων λοιμώξεων παραμένει σε υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με πριν το 2011 που συνέβη η επιδημική έκρηξη στη συγκεκριμένη ομάδα.
Ειδικότερα για τους ΧΕΝ, ιδιαίτερης σημασίας είναι η ένταξή τους σε προγράμματα απεξάρτησης, η διασφάλιση της διασύνδεσής τους με τις Μονάδες Λοιμώξεων, η παραμονή τους στη θεραπεία και παρακολούθηση, καθώς και η προώθηση του ελέγχου για HIV μεταξύ αυτών.
Υπό θεραπεία η πλειοψηφία των πασχόντων στην Ελλάδα
Όπως προαναφέρθηκε το 81% των ατόμων που έχουν διαγνωστεί και ζουν με HIV στη χώρα μας έχει λάβει αντιρετροϊκή αγωγή. Ειδικά για την ομάδα των ανδρών με σεξουαλικές επαφές με άνδρες, το αντίστοιχο ποσοστό εκτιμάται σε 91%. Για τα περιστατικά που διαγνώστηκαν το 2020, ο μέσος χρόνος έναρξης αγωγής από τη διάγνωση έχει μειωθεί σε, περίπου, 54 ημέρες. Η έγκαιρη έναρξη θεραπείας αποτελεί εκτός από θεραπευτική στρατηγική, και στρατηγική πρόληψης, καθώς η αποτελεσματική αντιρετροϊκή αγωγή μειώνει σημαντικά τον κίνδυνο μετάδοσης του HIV.
Δράσεις για την Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS, ο ΕΟΔΥ πραγματοποιεί εκδηλώσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης στο κέντρο της Αθήνας. Συγκεκριμένα, σήμερα Τετάρτη (15:00-21:00), κινητή μονάδα του ΕΟΔΥ θα βρίσκεται στο Γκάζι – Σταθμός Μετρό Κεραμεικός, και εξειδικευμένο προσωπικό θα παρέχει υπηρεσίες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τον HIV, με στόχο την προαγωγή της ασφαλέστερης σεξουαλικής επαφής, τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των ατόμων που ζουν με τον HIV καθώς και την αντιμετώπιση του κοινωνικού στίγματος.
Το ημερολόγιο του HIV/AIDS
Τον Ιούνιο του 1981 χτυπάει για πρώτη φορά «συναγερμός» όταν Αμερικανοί επιδημιολόγοι εντοπίζουν πέντε περιπτώσεις μιας σπάνιας μορφής πνευμονίας σε ομοφυλόφιλους άνδρες στην Καλιφόρνια, με κάποιους εξ αυτών να έχουν ήδη χάσει τη ζωή τους. Επίσης καταγράφονται ασυνήθιστες εκφάνσεις δερματικών καρκίνων σε κάποιους άλλους ασθενείς. Αυτή η κατάσταση είναι ουσιαστικά η πρώτη καταγραφή του Συνδρόμου Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας (AIDS) με τους γιατρούς περί τα τέλη του 1981 να καταγράφουν και αρκετές «ευκαιριακές λοιμώξεις» μεταξύ χρηστών ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών, αιμορροφιλικών και ατόμων με καταγωγή από την Αϊτή που ζουν στις ΗΠΑ.
Το 1982 κάνει για πρώτη φορά την εμφάνισή του ο όρος AIDS.
Τον Ιανουάριο του 1983, οι Γάλλοι ερευνητές Francoise Barre-Sinoussi και Jean-Claude Chermann, με επικεφαλής τον Luc Montagnier -τιμήθηκαν με το Βραβείο Νόμπελ Ιατρικής για την ανακάλυψή τους το 2008-, εντοπίζουν τον ιό που «ίσως» ευθύνεται για το AIDS και τον ονομάζουν LAV. Το 1984, ο Αμερικανός ειδικός Robert Gallo αναφέρει ότι βρήκε την «πιθανή αιτία» του AIDS, τον ρετροϊό HTLV-III. Τελικά, τον Μάιο του 1986 ο ιός γίνεται και επίσημα γνωστός ως ιός της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV).
Τον Μάρτιο του 1987, λαμβάνει έγκριση στις ΗΠΑ η πρώτη αντιρετροϊκή θεραπεία, γνωστή ως AZT, η οποία είναι πανάκριβη και συνοδεύεται από πολλές ανεπιθύμητες ενέργειες.
Το 1988 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακηρύσσει την 1η Δεκεμβρίου ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS και τον Ιούνιο του επόμενου έτους ο αριθμός των ασθενών παγκοσμίως έχει ήδη αγγίξει τις 150.000.
Τον Οκτώβριο του 1985 ο Αμερικανός ροκ σταρ Rock Hudson γίνεται ο πρώτος διάσημος που χάνει τη ζωή του από την λοίμωξη HIV. Και τον ακολουθούν αργότερα αρκετοί άλλοι διάσημοι, όπως ο Βρετανός τραγουδιστής των Queen, Freddie Mercury, τον Νοέμβριο του 1991 και ο θρυλικός Ρώσος χορευτής και χορογράφος Rudolf Nureyev τον Ιανουάριο του 1993.
Το 1994, το AIDS αποτελεί την κύρια αιτία θανάτου των Αμερικανών ηλικίας 25-44 ετών και την διετία 1995-96 μια νέα κατηγορία φαρμάκων γίνεται η αφετηρία των αντιρετροϊκών θεραπειών. Πρόκειται για τριπλά θεραπευτικά σχήματα που στοχεύουν τον ιό HIV, φάρμακα υψηλού κόστους που δεν συντελούν στην ίαση.
Το 1996 είναι η πρώτη χρονιά στην ιστορία του HIV που ο αριθμός των θανάτων από AIDS εμφανίζει μικρή πτώση στις ΗΠΑ.
Τον Νοέμβριο του 1999 ο ΠΟΥ σε συνεργασία με την οργάνωσή του UNAIDS παρουσιάζει έκθεση σύμφωνα με την οποία ο αριθμός των ατόμων που έχουν μολυνθεί από τον HIV από την πρώτη φορά που αναφέρθηκε ο ιός έως και εκείνη τη χρονιά αγγίζει τα 50 εκατομμύρια, εκ των οποίων τα 16 εκατομμύρια έχουν χάσει τη ζωή τους. Η περιοχή του πλανήτη που πλήττεται περισσότερο είναι η Αφρική με 12,2 εκατομμύρια λοιμώξεις.
Μετά από μια συμφωνία που υπογράφηκε το 2000 από την UNAIDS και πέντε μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες για τη διανομή προσιτών θεραπειών στις φτωχότερες χώρες, στις 13 Νοεμβρίου 2001 δίδεται από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου άδεια για να επιτραπεί στις αναπτυσσόμενες χώρες να παράγουν γενόσημα φάρμακα.
Τον Ιούλιο του 2012 εγκρίνεται από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) το πρώτο χάπι για την πρόληψη της λοίμωξης HIV. To Truvada είναι πρώτη προφυλακτική θεραπεία (PrEP) που μπορεί να ληφθεί από άτομα υψηλού κινδύνου τα οποία είναι HIV αρνητικά με στόχο να μην μολυνθούν όταν εκτεθούν στον ιό.
Το 2017 για πρώτη φορά στην ιστορία της επιδημίας του AIDS πάνω από το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού που ζει με HIV λοίμωξη βρίσκεται πια υπό αντιρετροϊκή αγωγή, σύμφωνα με τον ΠΟΥ. Σήμερα, από τα 37.7 εκατομμύρια άτομα με HIV τα 27.5 εκατ. είναι υπό θεραπεία βάσει στοιχείων της UNAIDS.
Την διετία 2020-21 η πανδημία του κορωνοϊού μπήκε εμπόδιο στον στόχο του ΠΟΥ να πάψει η επιδημία του AIDS να αποτελεί απειλή για την Δημόσια Υγεία έως το 2030. Η λοίμωξη COVID-19 έχει επηρεάζει αρνητικά την πρόσβαση στα Συστήματα Υγείας, στους διαγνωστικούς ελέγχους και την πρόσβαση στις θεραπείες, επιβραδύνοντας την πρόοδο στον αγώνα κατά του AIDS που σε 40 χρόνια έχει σκοτώσει 36.3 εκατομμύρια ανθρώπους.
Ακολουθήστε το Lykavitos.gr στο Google News
και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
