Μια επιστημονική έρευνα, μια... νεογέννητη και πολύτιμη ποδοσφαιρική ικανότητα και 11 ποδοσφαιριστές της Super League. Τι είναι η οπτική ταχύτητα παρακολούθησης, πώς εξελίσσεται και γιατί βοηθά τους παίκτες να παίρνουν τις καλύτερες αποφάσεις στη ροή του ματς.
Μικροί χώροι, ελάχιστος χρόνος, μεγαλύτερη ένταση από ποτέ. Στο σύγχρονο ποδόσφαιρο τα πάντα είναι πιο δύσκολα, επειδή τα πάντα είναι πιο γρήγορα. Για αυτό και πλέον, εκτός από την άριστη τεχνική κατάρτιση, υπάρχει ένα ακόμα απαραίτητο συστατικό... επιβίωσης στο χορτάρι: Η λήψη σωστών αποφάσεων, το decision-making. Το να κάνεις τη σωστή επιλογή τη σωστή στιγμή. «Δεν υπάρχει άλλος τρόπος, το μόνο που μπορείς να κάνεις για να εξασκήσεις τη λήψη αποφάσεων είναι να παίζεις και να παίζεις. Σε μικρούς χώρους να παίρνεις πολλές αποφάσεις», είχε πει ο Πεπ Γκουαρδιόλα.
Μα μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα επιστημονική έρευνα Ελλήνων ειδικών - με επικεφαλής τον Γιώργο Κακαβά και συμμετέχοντες τους: Νικόλα Μαλιαρόπουλο, Μιχάλη Μιροτάσιο, Ορέστη Χριστοφιλάκη, Φλόριαν Φορέλι και Παναγιώτη Τσακλή - είναι έτοιμη να διαψεύσει τον Καταλανό. Το συγκεριμένο paper συσχετίζει την οπτική ταχύτητα παρακολούθησης με τη βελτιστοποίηση της λήψης ποδοσφαιρικών αποφάσεων και αποδεικνύει πως η πρώτη μπορεί να μετατραπεί σε ένα πολύτιμο βέλος στη φαρέτρα κάθε σύγχρονου παίκτη, ενώ στέκεται και στη σημασία της... επανάστασης της νευροκινητικής προπόνησης.
Τι είναι η ταχύτητα οπτικής παρακολούθησης
Όμως ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, επιχειρώντας να αποσαφηνίσουμε τη βασικότερη έννοια της έρευνας. Η οπτική ταχύτητα παρακολούθησης είναι η ικανότητα ενός ατόμου να παρακολουθεί πολλά αντικείμενα μέσα σε ένα γρήγορο δυναμικό περιβάλλον, το να εντοπίζει κανείς με ακρίβεια διαφορετικές κινήσεις, να τις αναγνωρίζει και να τις διαφοροποιεί.
Όσον αφορά το ποδόσφαιρο τώρα, αυτή μπορεί να μεταφραστεί στη δυνατότητα ενός παίκτη να ακολουθεί με το βλέμμα του τις ταυτόχρονες μα άκυρες μεταξύ τους κινήσεις συμπαικτών και αντιπάλων του μέσα στο γήπεδο στη ροή της εκάστοτε φάσης και του εκάστοτε αγώνα.
Η έρευνα του Sport Performance & Science Reports ουσιαστικά ισχυρίζεται πως η ανάπτυξη και το ακόνισμα αυτής της δυνατότητας μπορεί να βοηθήσει τους ποδοσφαιριστές να παίρνουν τις καλύτερες δυνατές αποφάσεις κατά τη διάρκεια ενός παιχνιδιού.
Η μεθοδολογία και η νευροκινητική προπόνηση
Όσον αφορά τη μεθοδολογία της έρευνας σε πρακτικό επίπεδο αυτή κινήθηκε με συγκεκριμένο τρόπο και έμφαση στη νευροκινητική προπόνηση, την ταυτόχρονη εξάσκηση δηλαδή νευρώνων και μυών.
Έντεκα ανώνυμοι ποδοσφαιριστές της ελληνικής Super League συμμετείχαν ενεργά στην έρευνα και οι επιδόσεις τους μπήκαν στην ίδια συνάρτηση με τα όσα έκαναν στο χορτάρι.
Συνολικά εξετάστηκε η σχέση της οπτικής ταχύτητας παρακολούθησης με οκτώ ποδοσφαιρικά metrics:
- Συνολικές ενέργειες σε διάστημα που η ομάδα του παίκτη βρίσκεται μπροστά στο σκορ
- Επιτυχημένες ενέργειες σε διάστημα που η ομάδα του παίκτη βρίσκεται μπροστά στο σκορ
- Επιτυχημένες ενέργειες σε διάστημα που η ομάδα του παίκτη βρίσκεται πίσω στο σκορ
- Ενέργειες σε διάστημα που ο παίκτης παίζει με κίτρινη κάρτα
- Ενέργειες σε διάστημα που ο παίκτης δεν παίζει με κάρτα
- Ντρίμπλες
- Κάθετες πάσες
- Μπροστινές πάσες
- Ασίστ
Στο σύνολό της η συνεδρία αποτελούταν από 20 μεμονωμένες δοκιμές σε βάθος δύο σεζόν. Σαν ασκήσεις που χρησιμοποιήθηκαν για να ποσοτικοποιηθεί η επίγνωση του χώρου. Αυτή ορίστηκε από την ταχύτητα παρακολούθησης και την αποτελεσματική αντίληψη και επεξεργασία των οπτικών πληροφοριών.
Σε κάθε δοκιμή λοιπόν, ο κάθε παίκτης βρέθηκε να κάθεται σε ένα σκαμπό μπροστά από έναν προτζέκτορα που ήταν περίπου δύο μέτρα μακριά του, φορώντας ένα ζευγάρι ειδικά γυαλιά τα οποία μετέτρεπαν ό,τι έβλεπε σε 3D. Στον προτζέκτορα εμφανίζονταν οκτώ πανομοιότυπες κίτρινες μπάλες που κινούνταν τυχαία σε μια σκούρα επιφάνεια, ενώ τέσσερις από αυτές φωτίζονταν ξαφνικά για δύο δευτερόλεπτα και μετά έσβηναν ξανά.
Τι καλούνταν να κάνουν οι παίκτες;
Να ακολουθήσουν με το βλέμμα τους τις μπάλες που είχαν φωτιστεί όσο καλύτερα μπορούσαν. Όταν το... γύρω-γύρω όλοι λάμβανε τέλος, κάθε μπάλα έπαιρνε από έναν αριθμό από το 1 έως το 8 και οι παίκτες έπρεπε να κατονομάσουν τις τέσσερις μπάλες που είχαν φωτιστεί.
Ανάλογα με την επίδοση του κάθε ατόμου μάλιστα, η διαδικασία επαναλαμβανόταν στη συνέχεια με υψηλότερη ή χαμηλότερη ταχύτητα, μέχρι να καθοριστεί η οπτική ταχύτητα παρακολούθησης του καθενός. Πώς ορίστηκε αυτή; Ως η πιο γρήγορη ταχύτητα (εκατοστά κίνησης ανά δευτερόλεπτο) στην οποία ο κάθε παίκτης κατάφερε να ακολουθήσει και να κατονομάσει με 100% ακρίβεια και τις τέσσερις φωτισμένες μπάλες.
Τα εντυπωσιακά αποτελέσματα και τα απτά ποδοσφαιρικά οφέλη
Όπως αναφέραμε παραπάνω, η συγκεκριμένη προπόνηση έλαβε χώρα σε βάθος δύο σεζόν, προκειμένου οι επιδόσεις των έντεκα ποδοσφαιριστών να μπουν στο... ζύγι και να εξαχθούν πολύτιμα συμπεράσματα. Τα αποτελέσματα της έρευνας μάλιστα ήταν εντυπωσιακά. Είναι δεδομένο πως σε αυτό το χρονικό διάστημα, όλοι οι ποδοσφαιριστές εξασκήθηκαν και βελτίωσαν σημαντικά τις επιδόσεις τους στις ασκήσεις της οπτικής ταχύτητας παρακολούθησης.
Αυτό λοιπόν είχε επίδραση και στο παιχνίδι τους, καθώς οι μέσες τιμές των οκτώ metrics που συσχετίστηκαν με την οπτική ταχύτητα αυξήθηκαν σημαντικά. Με απλά λόγια, οι παίκτες παρουσίασαν καλύτερα ποσοστά επιτυχημένων ενεργειών, κάθετων μεταβιβάσεων κ.ο.κ. έχοντας πρώτα βελτιώσει τον τρόπο με τον οποίο κοιτούσαν τα πράγματα στο χορτάρι.
Είναι λογικό άλλωστε πως όταν καταφέρνεις να αποκωδικοποιείς το οπτικό χάος ενός γηπέδου, ειδικά σε μικρούς χώρους, θα μπορέσεις να κάνεις καλύτερα τα πράγματα, να παίρνεις καλύτερες αποφάσεις.
Στα συμπεράσματα της έρευνας συμπεριλήφθηκαν τρία βασικά ποδοσφαιρικά οφέλη της βελτίωσης της οπτικής ταχύτητας παρακολούθησης:
- Η διευρυμένη ικανότητα αντίληψης της κίνησης των παικτών και των μοτίβων σε ένα ευρύτερο οπτικό πεδίο (η δυνατότητα να παρακολουθεί κανείς αποτελεσματικά για παράδειγμα τις κινήσεις τεσσάρων παικτών αντί τριών
- H αποτελεσματικότητα του να διαχειρίζεται κανείς την οπτική πληροφορία και να απελευθερώνει ενέργεια για άλλες απαιτήσεις προσοχής ή να ανακουφίζεται από την πίεση της συνεχόμενης συγκέντρωσης
- Η ενίσχυση εργασιών διπλής και ταυτόχρονης επίγνωσης
Η έρευνα δηλαδή ανέδειξε το πόσο πολύτιμη μπορεί να αποβεί για τους ποδοσφαιριστές του σήμερα η ικανότητα απλά να... κοιτούν καλύτερα και με μεγαλύτερη ακρίβεια τα πράγματα γύρω τους. Το χάος των στενών χώρων ηρεμεί, οι κινήσεις που πέφτουν στην αντίληψη του παίκτη γίνονται αυτόματα περισσότερες και ο εγκέφαλος παύει να καταναλώνει τόση ενέργεια στην προσπάθεια να εντοπίσει παίκτες και χώρους, να διαβάσει καταστάσεις.
Ο ποδοσφαιριστής βλέπει περισσότερα, άρα γνωρίζει περισσότερα, άρα εκτελεί καλύτερα, παίρνει καλύτερες αποφάσεις. Σκεπτικό φαινομενικά απλό, που στην πράξη όμως απαιτεί κι αυτό τη δική του ιδιαίτερη προπόνηση και εξάσκηση. Άλλωστε, στο σύγχρονο παιχνίδι η ειδίκευση και οι... βαθιές βουτιές στις λεπτομέρειες είναι αυτές που κάνουν τη διαφορά. Και ίσως μια από αυτές, η οπτική ταχύτητα παρακολούθησης, να μας απασχολήσει ακόμα περισσότερο στο μέλλον.