Παράλληλα διαμορφώνει forum ΄συνεννόησης’ και δημιουργεί εκόντες άκοντες συμμάχους. Επενδύοντας, όπου απαιτείται, στην υπόμνηση ΄κοινών συμφερόντων’ και αξιοποιώντας προσωπικές σχέσεις και αναφορές.
Ο αγωγός TurkStream αποτελεί περίτρανο παράδειγμα. Η πανηγυρική τελετή, όπου επιβεβαιώθηκε η σύμπραξη των συνεταίρων, Ρωσίας, Τουρκίας, Βουλγαρίας και Σερβίας έγινε λίγες μόνο ημέρες μετά τις υπογραφές για τον ‘δικό μας’ EastMed.
Ένα χρήσιμο ‘καμπανάκι’ για το ποιοι είναι με ποιους, αλλά και για το ποιοι έχουν δυσανεξία με τα δικά μας ενεργειακά συμφέροντα.
Ως προς τη Σερβία, οι λόγοι της σύμπραξής της στο ΡωσοΤουρκικό σχέδιο είναι λίγο πολύ γνωστοί. Άμεση και διαρκής ενεργειακή εξάρτηση, αλλά και προσδοκίες για να διατηρηθεί η Ρωσική στήριξη στη μη αναγνώριση του Κοσυφοπεδίου. Από κοντά και τα εξοπλιστικά όπου η Σερβία έχει ήδη προμηθευθεί το πυραυλικό σύστημα Pantsir και αναμένεται να παραλάβει τα επιθετικά ελικόπτερα Mi35M. Όσο για τους S 400 το ενδιαφέρον λέγεται ότι είναι δεδομένο, αλλά η τιμή παραμένει ‘τσουχτερή’. Πέρα όμως από τις συμφωνίες στην Άμυνα και την Ενέργεια, ο Πρόεδρος Βούτσιτς επενδύει στο Ρωσικό χαρτί για να κάνει επίδειξη δύναμης στους Σέρβους που διαμαρτύρονται για τον απόλυτο έλεγχό του στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης.
Έτσι η επίσκεψη Πούτιν το 2019 του έδωσε τη χρυσή ευκαιρία να κινητοποιήσει πάνω από 100.000 οπαδούς του για να αντισταθμίσει την εικόνα ως προς το εύρος επιρροής του στη Σερβική κοινωνία. Είναι τόσο το ‘δέσιμο’, που ο Πούτιν αριστοτεχνικά ξέρει να αξιοποιεί, που η Σέρβικη πλευρά έκλεισε τα μάτια του σε υπόθεση κατασκοπίας, που αφορούσε Ρώσο διπλωμάτη και Σέρβο αξιωματικό.
Στη Βουλγαρία τα πράγματα, φαίνεται να είναι ακόμα πιο εύκολα για τους Ρώσους. Η χώρα που επί ‘υπαρκτού’ θεωρούνταν ως η 16η Σοβιετική Δημοκρατία, χαρακτηρίστηκε ως ο πραγματικός ή δυνητικός Ρωσικός Δούρειος Ίππος στην Ευρώπη, από τα πλέον επίσημα Ρωσικά χείλη. Ήταν τέτοιος ο δεσμός, που το Ρωσικό Φυσικό Αέριο πουλιόνταν στα πρώτα χρόνια της μετάβασης της Βουλγαρίας στους θεσμούς της Δυτικής Δημοκρατίας, στην υψηλότερη τιμή του σε όλη την Ευρώπη.
Ακόμα και σήμερα το κόμμα των ‘Ενωμένων Πατριωτών’ που συμμετέχει στον κυβερνητικό συνασπισμό, προπαγανδίζει υπέρ της Ρωσίας. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η GazProm έχει ουσιαστικά το μονοπώλιο της προμήθειας της Ρωσικής Αγοράς Ενέργειας, μέσα και από εξαγορές των προηγούμενων ετών, ενώ Ρωσικά είναι τα συμφέροντα που ελέγχουν και την προμήθεια και συντήρηση του πυρηνικού υλικού και εγκαταστάσεων στη Ρωσία.
Ακόμα και ο Πρωθυπουργός Μπορίσοφ τη δεκαετία του 2006 φέρονταν να έχει στενούς δεσμούς με τη LukOil και τη Ρωσική Πρεσβεία, ενώ το κόμμα του είναι στη δίνη σκανδάλου διαφθοράς μέσα από την αγοραπωλησία ακινήτων, που έχει οδηγήσει μέχρι τώρα στην παραίτηση του Γενικού Εισαγγελέα και του Υπουργού Δικαιοσύνης. Και για να μην ξεχνιόμαστε ο Μπορίσωφ είναι αυτός που στη σύνοδο της Βάρνας το 2018, όταν η Βουλγαρία είχε την Προεδρία του Ευρωπαικού Συμβουλίου, έδωσε λόγο και βήμα στον Ταγίπ Ερντογάν, προσκαλώντας τον και οργανώνοντας μια πραγματική εκστρατεία δημοσίων σχέσεων υπέρ του, ο Μπορίσωφ είναι αυτός που μόλις τον περασμένο Οκτώβριο επιτίμησε ουσιαστικά την Ευρώπη για τη στάση της απέναντι στην Τουρκία, υπενθυμίζοντας ότι ελέγχει περί τα 4.000.000 μετανάστες- πρόσφυγες και ο Μπορίσωφ είναι αυτός που έσπευσε μόλις την προηγούμενη εβδομάδα στην Άγκυρα για να εξασφαλίσει αφενός μεν ότι δε θα πιεστεί από τις μεταναστευτικές ροές αλλά και για να επιπλήξει την Ευρώπη για τη μη εκπλήρωση των υποχρεώσεών της έναντι του Ερντογάν!
Και για να μην ξεχνιόμαστε ο Μπορίσωφ είναι αυτός που το 2016 εξέδωσε-παρά τις διαμαρτυρίες για καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων-Τούρκους επιχειρηματίες στην Άγκυρα ως Γκιουλενιστές, σε αντάλλαγμα όπως λέγεται για να μην υποστεί πίεση από τα λεφούσια των μεταναστών.
Εν τω μεταξύ το λεγόμενο Τάγμα Βασίλ Λιέφσκι και η Πολιτική Ένωση για την προστασία της Πίστης και των Γυναικών φροντίζουν να διαφημίζουν πόσο απρόθυμη είναι η Βουλγαρική πλευρά στην υποδοχή μεταναστών και αιτούντων άσυλο. Ο TurkStream είναι αναμφισβήτητα ο καμβάς που διευκολύνει τους συνεταίρους στις συνολικές διευθετήσεις τους.
Όσο για τον Ταγίπ Ερντογάν, η ευκολία του να επιδιώκει τις πλέον παράταιρες συμμαχίες και η επιθυμία του να πατάει σε πολλές βάρκες είναι δεδομένη. Μόνο που σε αυτή του Πούτιν, όπως όλα δείχνουν, δεν υπάρχουν θέσεις ‘επισκεπτών αλά καρτ’, αλλά μόνο πληρώματος. Ας το έχουμε υπόψη μας για τα όσα θα βρούμε στη συνέχεια μπροστά μας.
*Ο Πολύκαρπος Αδαμίδης είναι δικηγόρος, LL.M (Harvard’ 95), ΔΝ, αναπληρωτής Καθηγητής Κοινοτικού Δικαίου, Προμηθειών και Διεθνών Σχέσεων στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων