Ο Νέος Aνέπαφος Κόσμος

Η πανουργία της Ιστορίας έφερε τις τωρινές γενιές μπροστά στο μεγαλύτερο παράδοξο της προόδου: ενώ με ένα κλικ ''βρίσκεσαι'' στην άλλη άκρη του κόσμου, μιλάς μέσω εικόνας με όποιον θέλεις, εν τούτοις η πανδημία του ιού δεν σου επιτρέπει να κάνεις χειραψία ούτε καν τον άνθρωπο σου επειδή γύρισε από το super market, ούτε καν τους γονείς σου.

Του Ηλία Καραβόλια

Η απόσταση ασφαλείας ήλθε ως βιοπολιτικός καταναγκασμός στην εποχή της απόλυτης ιντερνετικής εγγύτητας.

Πολλές οι αναλύσεις για την μετά την πανδημία εποχή( γεωπολιτικές, οικονομικές, φιλοσοφικές, πάσης φύσεως) Αλλά σε επίπεδο καθημερινής μικροφυσικής και συμπεριφοράς ένα είναι σίγουρο: θα αργήσουμε να αγγίξουμε ξανά το ''σώμα'' του Άλλου με την θέρμη που το κάναμε παλιά. Και αυτό δεν θα συμβεί μόνο μεταξύ ατόμων αλλά και μεταξύ συλλογικών υποκειμένων, μεταξύ λαών και κοινωνιών.

Η ανθρωπότητα κλείστηκε μέσα στους τέσσερις τοίχους μπροστά από την οθόνη του κυβερνοχώρου και διαβάζει κωδικούς για να στέλνει sms ώστε να βγει για λίγο από το σπίτι και για τα απολύτως αναγκαία.

Καθηλωμένοι χωρίς να παράγουμε σχεδόν οι περισσότεροι, με το smartphone στο χέρι, κατακλυζόμαστε από την υπερπληροφόρηση διαβάζοντας την στατιστική του θανάτου, ακούγοντας κάθε εβδομάδα ότι οι επόμενες δυο-τρεις εβδομάδες θα είναι κρίσιμες!

Μοιάζει να έχει αποκοπεί η πραγματικότητα από την ροή του χρόνου και ο χρόνος από την ροή της ζωής. Όταν τελειώσει με το καλό αυτή η φονική πανδημία ίσως και να συνεχίσουμε για κάποιο διάστημα να την κουβαλάμε καθημερινά μαζί μας, απλά ως στατιστικό φαινόμενο με αριθμούς από τα τρομολαγνικά ΜΜΕ( αριθμοί που ας ελπίσουμε ότι θα βαίνουν μειούμενοι και έτσι θα μειώνουν τους φόβους μας…).

Ο κόσμος όμως μετά τον κορωνοιό δεν θα υπάρχει ως προσομοίωση στατιστικών δεδομένων. Οι ενδεχομένως πετσοκομμένοι μισθοί, η υψηλή ανεργία, η έλλειψη ρευστότητας, η αύξηση της κατάθλιψης, η κάμψη των κινήτρων δημιουργίας, τα ατομικά πισωγυρίσματα σε σχέδια και όνειρα, θα δομήσουν μια νέα πραγματικότητα. Μια ''ανέπαφη κοινωνία'' που πιθανολογώ-μακάρι να κάνω λάθος- ότι μπορεί και να περάσει από την φάση της αλληλεγγύης, που σήμερα υιοθετεί αναγκαστικά, στην φάση του έντονου ατομικισμού, του δαρβινικού ανταγωνισμού, στο καθεστώς του ''όποιος αντέξει''.

Τα κράτη θα συμπεριφερθούν με κεντρικό σχεδιασμό και θα περιορίσουν τους βαθμούς ελευθερίας στις οικονομικές δραστηριότητες: αυτό συμβαίνει όταν οι κυβερνήσεις επιδοτούν και στηρίζουν την κοινωνία σε περιόδους κρίσης, δυστυχώς.

Η Ευρώπη αλλά και οι ΗΠΑ θα ρέπουν προς έναν νέο τύπου κρατισμό που θα περιέχει σίγουρα στοιχεία στρεβλωμένου φιλελευθερισμού, ίσως στοιχεία από τον ορντοφιλελευθερισμό των Γερμανών που ήδη δείχνουν τις προθέσεις τους για την μή αμοιβαιοποίηση των νέων χρεών που θα γεννηθούν. Αλλά ας αφήσουμε την πολιτική και την φιλοσοφική εικοτολογία.

Ας δούμε την ουσία του καθημερινού. Οι κοινωνίες θα περάσουν στο στάδιο της ανέπαφης συναλλαγής. Τα αεροδρόμια και τα λιμάνια θα ξαναγίνουν σύνορα που πλέον ο πολίτης του κόσμου θα τα βλέπει ως πολίτης της χώρας του.

Μέσα στα ίδια τα κράτη οι ανισότητες σίγουρα θα αυξηθούν αφού η οικονομική απραγία τόσων μηνών δεν βλάπτει με τον ίδιο τρόπο τους πάντες.

Ανέπαφοι θα συνεχίσουμε ο καθένας με τα τιμολόγια της καθημερινότητας: με τον μειωμένο μισθό το cognitariato, με τα μειωμένα κέρδη ο μεγαλοεπιχειρηματίας.

Ο νέος κόσμος μπορεί να φέρει αναδιάρθρωση ισχύος σε γεωπολιτικό επίπεδο αλλά προέχει να κατανοήσουμε που θα πορευθεί η απλή κοινωνική σχέση, η απλή επαφή/συναλλαγή( μέσω τουρισμού π.χ.) μεταξύ ανθρώπων από άλλους τόπους, άλλες φυλές.

Πόσο θα θεριέψει ο φόβος για τον μετανάστη και τον πρόσφυγα. Και τελικά πόσο θα αγριέψει το βλέμμα μας προς τον Άλλο που δεν θα ξέρουμε αν κουβαλάει μέσα του τον θάνατο που μας περιγράφει η στατιστική. 

Όταν ακούς τον πλανητάρχη να μιλάει για επιτυχία αν τελικά οι θάνατοι είναι μικρότεροι των 100,000(!), όταν βλέπεις ότι έχουν ξοδέψει όλες οι κυβερνήσεις δισεκατομμύρια για εξοπλιστικά και πολεμικά συστήματα αλλά πάσχουν από αναπνευστήρες, μονάδες εντατικής, μάσκες και οξυγόνο, τότε αναρωτιέσαι πώς θα ξαναπεράσουμε ένα επόμενο κακό, πώς θα διαχειριστούμε άλλα ''φονικά'' φαινόμενα όπως η κλιματική αλλαγή, νέες πανδημίες, τρομοκρατία...

Θα ζήσουμε προφανώς με προφύλαξη, με απόσταση, με ανέπαφες ματιές.

Θα ζήσουμε σε έναν κόσμο μειωμένης οικονομικής ευημερίας-αυτό δυστυχώς το θεωρώ δεδομένο- και αυξημένης καχυποψίας. Μπορεί κάποιοι να αναλύουμε το αν η Κίνα (με αυτό που συμβαίνει τώρα) θα δυναμώσει την ισχύ της στον παγκόσμιο χάρτη, να αναλύουμε το αν Ευρωπαϊκή Ένωση και ΗΠΑ ζήσουν τραγικές οικονομικές επιπτώσεις, όμως πέρα από το γεωπολιτικο-οικονομικό αύριο υπάρχει και το μέλλον της ανθρώπινης επαφής, η δυστοπία της ασφαλούς προσέγγισης των σωμάτων και των ψυχών, η εμπιστοσύνη για τον ασυμπτωματικό Άλλο που δείχνει να εγκαθίσταται μέσα στις κοινωνίες.

Μια δυστοπία που περνάει από το πόμολο της πολυκατοικίας και από τον πάγκο του super market, από το γκισέ της τράπεζας, από τον αέρα και τα μικροσωματίδια που εκπέμπει ο Άλλος δίπλα μας...