Οσμή νέου σκανδάλου στην Ευρωπαϊκή Ένωση έπειτα από το ρεπορτάζ του Politico, σύμφωνα με το οποίο κορυφαίος αξιωματούχος Μεταφορών έλαβε δωρεάν πτήσεις από την κυβέρνηση του Κατάρ ενώ η ομάδα του διαπραγματευόταν μια σημαντική αεροπορική συμφωνία ζωτικής σημασίας για την αεροπορική εταιρεία του ίδιου του κράτους του Κόλπου.
Σύμφωνα με το Politico, ο Εσθονός Henrik Hololei, γενικός διευθυντής του τμήματος μεταφορών της Επιτροπής, πέταξε δωρεάν με την Qatar Airways εννέα φορές από το 2015 έως το 2021, σύμφωνα με στοιχεία που έλαβε το Politico. Έξι από τις δωρεάν πτήσεις πραγματοποιήθηκαν κατά τη σύναψη της συμφωνίας πρόσβασης στην αγορά, και τέσσερις από αυτές πληρώθηκαν από την κυβέρνηση του Κατάρ ή έναν όμιλο με συνδέσμους με το Κατάρ.
Ο Hololei αρνήθηκε να σχολιάσει. Ένας εκπρόσωπος της Επιτροπής υπερασπίστηκε την απόφαση του Hololei να δεχτεί τις δωρεάν πτήσεις της Qatar Airways. «Όλες οι αποστολές που περιγράφονται λεπτομερώς… εξουσιοδοτήθηκαν και διεξήχθησαν σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες», είπε ο εκπρόσωπος, προσθέτοντας ότι πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων «εξετάστηκαν προσεκτικά και αποκλείστηκαν».
Η έρευνα του Politico ακολουθεί τις αποκαλύψεις ότι το Κατάρ και το Μαρόκο φέρεται να πλήρωσαν μεγάλα ποσά σε μετρητά για να δωροδοκήσουν βουλευτές της ΕΕ για να κάνουν τις προσφορές τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ισχυρισμοί που έχουν βλάψει σοβαρά τη φήμη του μπλοκ και την αξιοπιστία των θεσμών της ΕΕ. Μια έρευνα επιβολής του νόμου στόχευσε ανώτερα στελέχη των Βρυξελλών, συμπεριλαμβανομένων νυν και πρώην ευρωβουλευτών και του προσωπικού τους, ενώ οι αστυνομικές επιδρομές απέφεραν 1,5 εκατ. ευρώ σε μετρητά.
Μια ευρωβουλευτής που συνδέεται με την έρευνα, αν και δεν κατηγορείται για αδικήματα – η Μαρί Αρενά – παραιτήθηκε λίγες ώρες αφότου το Politico αποκάλυψε ότι είχε δεχτεί δωρεάν πτήσεις και καταλύματα που πλήρωνε το Κατάρ και στη συνέχεια δεν τα δήλωσε.
Οι αποκαλύψεις από την Επιτροπή αναφέρουν όλες τις πτήσεις της Qatar Airways που πραγματοποίησαν ανώτεροι αξιωματούχοι της ΕΕ στο τμήμα μεταφορών μεταξύ 1ης Ιανουαρίου 2015 και 1ης Ιανουαρίου 2022, ένα χρονοδιάγραμμα που περιλαμβάνει τις διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία «ανοιχτών ουρανών». Η Επιτροπή έλαβε εντολή να εργαστεί για τη συμφωνία τον Ιούνιο του 2016 και υπέγραψε την τελική συμφωνία τον Οκτώβριο του 2021.
Τον Ιανουάριο του 2017, λίγους μήνες αφότου η ομάδα του Hololei στην Επιτροπή άρχισε να εργάζεται για τη συμφωνία αεροπορικών υπηρεσιών με το Κατάρ, η Hololei δέχτηκε δωρεάν πτήσεις business class στην κρατική αεροπορική εταιρεία Qatar Airways, από τις Βρυξέλλες στη Ντόχα. Το ταξίδι πληρώθηκε από την κυβέρνηση του Κατάρ, σύμφωνα με έγγραφα.
Η τελική αεροπορική συμφωνία παραχώρησε σε αεροπορικές εταιρείες με έδρα το Κατάρ, συμπεριλαμβανομένης της Qatar Airways, δικαιώματα προσγείωσης στους περισσότερους προορισμούς της ΕΕ, προσφέροντας στον αερομεταφορέα προσοδοφόρα πρόσβαση σε μια αγορά 450 εκατομμυρίων καταναλωτών. Σε αντάλλαγμα, οι αεροπορικές εταιρείες της ΕΕ έλαβαν αμοιβαία δικαιώματα για μια αγορά λιγότερων από 3 εκατομμυρίων ανθρώπων, αλλά μέσω ενός κόμβου αεροδρομίου της Ντόχα που βρίσκεται σε στρατηγική τοποθεσία μεταξύ των μεγαλουπόλεων της Ευρώπης και της Ασίας.
Δωρεάν πτήσεις από το Κατάρ
Οι αποκαλύψεις του δωρεάν ταξιδιού του Hololei έθεσαν την Επιτροπή υπό εκ νέου έλεγχο σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο οι διευθυντές πολιτικής της ΕΕ χειρίστηκαν τα λόμπι από την κυβέρνηση του Κατάρ, εν μέσω του συνεχιζόμενου σκανδάλου για φερόμενη διαφθορά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Εν τω μεταξύ, ο Nicholas Aiossa της Διεθνούς Διαφάνειας είπε ότι η αποκάλυψη των δωρεάν πτήσεων της Hololei «θα πρέπει να δικαιολογεί τη διεξαγωγή ανεξάρτητης έρευνας σχετικά με τον χειρισμό των σχέσεών της με το Κατάρ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή».
Ένας εκπρόσωπος της Επιτροπής αρνήθηκε να απαντήσει σε αυτές τις επικρίσεις.
Ο εκπρόσωπος της Κομισιόν είπε ότι η επίσκεψη του Hololei στο Κατάρ δεν ήταν μέρος των διαπραγματεύσεων αεροπορικών μεταφορών ΕΕ-Κατάρ, προσθέτοντας ότι «ποτέ δεν ήταν μέρος» της ομάδας που διαπραγματεύεται τη συμφωνία. Ωστόσο, ο Hololei διηύθυνε το τμήμα που εργαζόταν για τις διαπραγματεύσεις και προώθησε με συνέπεια τη συνεργασία με το Κατάρ δημόσια.
Ο εκπρόσωπος της Κομισιόν είπε ότι «από προεπιλογή», το ίδρυμα καλύπτει τις δαπάνες που πραγματοποιεί το προσωπικό του σε ταξίδια στο εξωτερικό. «Σε ορισμένες περιπτώσεις, τρίτα μέρη μπορεί να προσφερθούν να καλύψουν το σύνολο ή μέρος των αντίστοιχων εξόδων αποστολής», είπε ο εκπρόσωπος. Εάν συμβαίνει αυτό, «πρέπει να αποκλειστούν όλες οι μορφές πιθανής σύγκρουσης συμφερόντων, ως προϋπόθεση για την εξουσιοδότηση της αποστολής».